Ζούμε πλέον σε μια κοινωνία ατομικοτήτων. Το συλλογικό όραμα έχει χαθεί από τα ανθρώπινα ιδεώδη κι όταν προβάλλεται επιτακτικά – άμα και επεκτατικά – δεν έχει παρά μόνο το αγοραίο Ήθος της μάζωξης ξεχωριστών ατόμων με κύριο στόχο υλικά και εξουσιαστικά αγαθά. ( Τα μέλη ενός κόμματος, ας πούμε).
Ζούμε μόνοι μας εναντίον όλων. Από το «ο σώζων εαυτόν σωθήτω» μέχρι το «φάτον πριν σε φάει».
Κάποιες σκέψεις για την Ο Μ Α Δ Α που ίσως βοηθήσουν στην αντιμετώπιση του υπαρξιακού και κοινωνικού αποκλεισμού, έτσι σαν ένας μπούσουλας για την επιλογή μιας συλλογικής δράσης που θα μας εκφράζει σαν άτομα, αλλά και θα μας δώσει τη δύναμη και το ξεχωριστό ήθος του συλλογικού οράματος.
Διαβάζοντας τα παρακάτω σκεφτείτε σε τι είδους ομάδες έχετε συμμετάσχει, γιατί και με ποιον τρόπο πέτυχαν ή όχι τους στόχους τους – και πρωταρχικά τους δικούς σας που ήταν και το ερέθισμα για τη συμμετοχή σας στη συλλογική τους δράση.
Αυτές οι σκέψεις έχουν να κάνουν με όλες τις, από εξ απαλών ονύχων έως μεταγενέστερες και σημερινές ομάδες, ομαδοποιήσεις και συμμετοχή του μοναχικού ατόμου προς επίτευξη κοινών στόχων, αρχής γενομένης με τους προσωπικούς. Π.χ. παιδικές ή επαγγελματικές αθλητικές ομάδες, ομάδες της γειτονιάς, συμμορίες ανηλίκων, γκανγκστερικές συμμορίες, επαναστατικές ομάδες, ως και οι πιο αθώες και δημιουργικές όπως οι ερασιτεχνικές θεατρικές ομάδες, οι μόνιμοι θίασοι, η «παρέα μας» κ.ο.κ. Ακόμη και η κυτταρική διαπροσωπική σχέση «ομάδα» είναι. Ο ένας γίνονται δύο.
Και οι αποκλειστικές συνεργασίες «ομάδα» είναι. Θυμάμαι πως κάποια στιγμή ο Χοντρός και ο Λιγνός τσακώθηκαν, δεν ήθελαν να δουν ο ένας τον άλλον, έμειναν μόνοι τους, ως μονάδες, ως ατομικότητες και πλέον δεν είχαν κανένα μέλλον – υπαρξιακά και επαγγελματικά- ώσπου ο ατζέντης τους και ο παραγωγός τους τούς έπεισαν πως πρέπει να ξανασμίξουν, και έτσι, ως «ομάδα» συνέχισαν την καριέρα τους – και την προσωπική τους ζωή. Και πολλά άλλα που όλοι ξέρουμε ή μπορούμε να σκεφτούμε.
ΟΜΑΔΕΣ
- Βασικό στοιχείο για τη δημιουργία μιας ομάδας, την επιτυχία του στόχου και των αντικειμενικών της σκοπών είναι η σαφήνεια του στόχου. Η σαφήνεια βοηθάει στον προσανατολισμό των μελών και στην ανάληψη –και αποδοχή- συγκεκριμένης δραστηριότητας κι αυτό σαν αντιστάθμισμα της αοριστίας και της αβεβαιότητας στόχων που επικρατούν εκτός ομάδας. Η σαφήνεια, δηλαδή, εξασφαλίζει την προσαρμογή στην ομάδα αλλά και στην καλή της λειτουργία.
- Το κύριο στοιχείο για τη δημιουργία και την εξέλιξη της ομάδας είναι η κοινή αποδοχή του στόχου από τα μέλη της.
- Μετά την αποσαφήνιση του στόχου και των σκοπών έρχεται ο συγκεκριμένος προγραμματισμός ούτως ώστε τα μέλη της ομάδας νΆ απασχολούνται διαρκώς με την προώθηση συγκεκριμένων προβλημάτων. Η αργία και η κακή λειτουργία –οργανωτικά- της ομάδας οδηγούν στη διάλυση.
- Η δημιουργία της ομάδας οφείλεται –κατΆ αρχήν- στην αδυναμία των ατόμων ξεχωριστά να επιτύχουν το καθένα μόνο του το στόχο της ομάδας.
- Η συνεχής ύπαρξη της ομάδας εξαρτάται πολύ από το κατά πόσο αυτή η ομάδα αποτελεί ανάγκη των μελών της.
- Απαραίτητος ο εσωτερικός κανονισμός της ομάδας, που θα γίνεται απΆ όλα τα μέλη σεβαστός. Η συνειδητοποίηση από τα μέλη ότι οποιαδήποτε παράβαση του κανονισμού θα επιφέρει οπωσδήποτε την –όποια- τιμωρία βοηθάει στην προσαρμογή.
- Τη στιγμή όπου κανένα μέλος δεν σέβεται ή δεν ακολουθεί τον κανονισμό της ομάδας, αυτή η ομάδα πρέπει να θεωρείται διαλυμένη.
- Όσο περισσότερο αυξάνεται η προσαρμογή στην ομάδα, τόσο περισσότερο τυπική ισχύ έχει ο κανονισμός.
- Χρειάζεται μια περίοδος –μικρή ή μεγάλη, ανάλογα με την ομάδα- διαπαιδαγώγησης στα υποψήφια μέλη της ομάδας, με το σκοπό να αποκτηθούν οι βασικές γνώσεις και έννοιες σχετικά με το στόχο της ομάδας. Η μάθηση αυτή βοηθάει τα άτομα να προσαρμοστούν καλύτερα και γρηγορότερα στις συνθήκες και στις απαιτήσεις της ομάδας, με το να γίνεται –η μάθηση- η βάση μιας κοινής γλώσσας.
- Το άτομο που εισέρχεται ή που ήδη αποτελεί μέλος μιας ομάδας πρέπει να μάθει –όσο γρηγορότερα τόσο το καλύτερο γιΆ αυτό και για την ομάδα- να βοηθάει όχι μόνο στη δημιουργία ορθών κρίσεων αλλά και στην επαφή με το σύνολο.
- Κάθε άτομο που εισέρχεται σε μια ομάδα και για μια χρονική διάρκεια ανάλογη με τις ικανότητές του αντιδρά, όχι σε σχέση με την απόλυτη πραγματικότητα της ομάδας, αλλά σε σχέση με την υποκειμενική του αντίληψη αυτής της πραγματικότητας.
- Κάθε μέλος της ομάδας πρέπει να αναλύει και να αξιολογεί τα καθημερινά γεγονότα –τόσο τα ομαδικά όσο και εξωομαδικά που επηρεάζουν την ομάδα- για να μπορεί να σταθμίσει τη συμπεριφορά του προς όφελος της ομάδας αλλά και του δικού του, μια και ανήκει σΆ αυτήν.
- Το άτομο προσαρμόζεται σε μια ομάδα ανάλογα με το βαθμό ασφάλειας που του παρέχει η ομάδα.
Για παράδειγμα η ομάδα μας. Στο βαθμό που νιώθουν ότι οι στόχοι της ομάδας πετυχαίνουν, στον ίδιο βαθμό θα νιώθουν ικανοποιημένοι για τον εαυτό τους.
Για την ώρα θα πρέπει όλοι τους να είναι υπερήφανοι.
Απ΄τη στιγμή που θα διαπιστώσουν ότι «χάνουν» το παιχνίδι, θα προσπαθήσουν να το ξανακερδίσουν κάνοντας κριτική και αυτοκριτική των δραστηριοτήτων τους. (Πώς λέμε «αξίζει να προσπαθείς να κρατήσεις μια σχέση ή ένα γάμο;» Κάπως έτσι.)
- Η ομάδα συγκολλά και αφομοιώνει τα εγώ των ατόμων με την ύπαρξη του ομαδικού υπερεγώ, που αποτελεί το πρότυπο για τα μέλη. Πρότυπο που εμπνέει όχι μόνο το γόητρο, αλλά και το σεβασμό.
- Εξαιτίας της συμμετοχής του ατόμου στην ομαδική δράση, του δημιουργείται η αίσθηση ότι κάπου ανήκει. Αυτή η αίσθηση μαζί με την απρόσκοπτη λειτουργία της ομάδας βοηθούν στο «σπάσιμο» της αρχικής έσω-ομαδικής εχθρότητας –λόγω ανταγωνιστικών προβολών- και στη δημιουργία της φιλικής ανοχής, της αναγνώρισης της θέσης και του δίκιου του άλλου, στην ταύτιση του ατόμου με το σκοπό της ομάδας.
- Μέσα σε μια ομάδα ο βαθμός ανεξαρτησίας και πρωτοβουλίας του ατόμου είναι ανάλογος με τις ευθύνες που έχει αναλάβει.
- Κάθε άτομο που αποτελεί μέλος μιας ομάδας, πρέπει νΆ αποδειχτεί εκ των προτέρων την απόρριψη –από μέρος του- ορισμένων ατομικών χαρακτηριστικών και προσωπικών αναγκών και τη σύγχρονη ανάληψη χαρακτηριστικών ομαδικών.
- Την ομάδα πρέπει να τη χαρακτηρίζει – στην κρίση των μελών της- η μοναδικότητα. Δηλαδή, το ομαδικό εγώ πρέπει να είναι υπεράνω του ατομικού, ανεξάρτητο και δυναμικό. Η ομάδα είναι σύνολο ενιαίο κι όχι –μονάχα- άθροισμα. Η μοναδικότητα έχει επίσης την έννοια ότι, για τα άτομα που την αποτελούν , δεν υπάρχει δεύτερη ομάδα που να τους εκφράζει στο βαθμό που το πετυχαίνει η ήδη δημιουργημένη.
Π.χ. «Σε ποιο clan είσαι;» «Α, είμαι στο HELLENIC FLEET!» «Μπράβο σας ρε μάγκες»!»
- Σε κάθε άτομο που μπαίνει σε μια ομάδα δημιουργούνται καινούργιες ψυχολογικές ανάγκες, που το άτομο πρέπει να ικανοποιήσει μέσα στην ομάδα και η ομάδα, πάλι, πρέπει να μπορεί να τις ικανοποιήσει. Ανάμεσα σΆ αυτές τις ανάγκες κύρια σημασία έχουν η ανάγκη διοχέτευσης της επιθετικότητας (προβολή του εγώ), η ανάγκη προστασίας έναντι της επιθετικότητας των άλλων, μέσα κι έξω απΆ την ομάδα, και η ανάγκη παροχής –από την ομάδα φυσικά- ιδεατού περιεχομένου και σκοπών, όπου και θα κατευθυνθεί άμεσα η δραστηριότητα του ατόμου.
- Την ομάδα τη χαρακτηρίζει έντονη υποβολιμότητα και μιμητισμός. Ένα κοινό ερέθισμα μπορεί να εμφανίσει ταυτότητα αντίδρασης σε αρκετά άτομα –κυρίως συναισθηματική, εγωιστική παραφορά, επιθετικότητα, υστερία, παράλογες κι άδικες κρίσεις για πρόσωπα και πράγματα. Πάντως, θα πρέπει να διαχωρίζονται οι στιγμές έντασης της ομάδας –που τις διαδέχεται η χαλάρωση- από τις ουσιαστικές στιγμές κρίσης που περνά η ομάδα.
- Σε μια ομάδα η επιθυμία για δράση εκτιμάται –καλώς ή κακώς- περισσότερο από το αποτέλεσμα της δράσης.
- Η δράση μιας ομάδας, για να έχει όσο το δυνατόν καλύτερα αποτελέσματα, πρέπει να γίνεται τόσο συντονισμένα, που μπορεί ακόμη να φτάνει και σε «ομαδικό ρυθμό δράσης». Και κάθε καινούργιο μέλος ή θα αποδεχτεί αυτό το ρυθμό της ομάδας ή θα αποχωρήσει.
- Σε κάθε ομάδα ενυπάρχει η ανάγκη εκπροσώπησης και συντονισμού στις δραστηριότητές της. Η ανάγκη αυτή αποτελεί κύριο και ουσιαστικό στοιχείο για τη δημιουργία, τη συνέχιση και την καλή λειτουργία της ομάδας κι αυτό γιατί οι εσωτερικοί δεσμοί ανάμεσα στα μέλη ποτέ δεν φτάνουν να συγκρατήσουν την ομάδα.
- Η εκπροσώπηση αυτή και ο συντονισμός της όλης δράσης της ομάδας είτε ανατίθεται σε ορισμένα μέλη τα οποία δραστηριοποιούνται και πετυχαίνουν περισσότερα από τα άλλα μέλη για την επιτυχία του στόχου της ομάδας – και η δραστηριότητα αυτή κρίνεται πάντα σε σχέση με τις ανάγκες της ομάδα- είτε υπάρχει σαν χαρακτηριστικό- πρωτοβουλίας και ικανοτήτων για τη δημιουργία και την επιτυχία της ομάδας- σε ένα ή περισσότερα από τα μέλη.
- Με άλλα λόγια, ο συντονισμός και η εκπροσώπηση είτε γίνονται εξαρχής από ένα ή περισσότερα άτομα, τα οποία έχουν την αρχική ιδέα, την πρωτοβουλία για τη δημιουργία της ομάδας καθώς και ένα μίνιμουμ αρχικό πλάνο δουλειάς –οπότε τα υπόλοιπα μέλη που αποδέχονται αυτή την ομάδα αποδέχονται ταυτόχρονα και την ήδη υπάρχουσα ιεραρχική δομή της ομάδας –είτε, αφού συγκεντρωθεί κάποιος αριθμός μελών – με κοινό στόχο- τότε αναθέτουν την εκπροσώπηση και το συντονισμό σε ένα ή περισσότερα μέλη της κοινής εμπιστοσύνης.
- ΣΆ αυτή τη δεύτερη περίπτωση γίνεται η ανάθεση για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα ή για συγκεκριμένες δραστηριότητες της ομάδας. Όταν αυτό το διάστημα τελειώσει ή όταν οι σκοποί επιτευχθούν, τότε η ομάδα αποφασίζει εκ νέου για την εκπροσώπηση και το συντονισμό της δράσης της, από τα ίδια ή άλλα μέλη. Ενώ στην πρώτη περίπτωση, όπου ο συντονισμός και η εκπροσώπηση γίνονται από το άτομο-πόλο έλξεως για τη δημιουργία της ομάδας – εδώ και ο Μάκης…- δεν τίθεται θέμα από τα μέλη για ανάκληση του ρόλου του ατόμου αυτού. Στην περίπτωση που ένα ή περισσότερα μέλη δεν συμφωνούν με τον τρόπο εκπροσώπησης και το συντονισμό του, τότε ή αποχωρούν σαν άτομα ή σαν ομάδα-φράξια.
- Ομάδα χωρίς οργανωτική δομή δεν μπορεί να υπάρξει. Και η καλύτερη δομή είναι ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός, όπου η στρατηγική και η εκάστοτε τακτική της ομάδας καθορίζονται με το σχήμα «εκ των άνω-προς τα κάτω-προς τα πάνω» ή «εκ των κάτω-προς τα πάνω-προς τα κάτω», ανάλογα με το στόχο, τη στιγμή και τον αρχικό τρόπο δημιουργίας της ομάδας. Επίσης είναι δυνατόν –ανάλογα με τις συνθήκες που αντιμετωπίζει η ομάδα- το ένα σχήμα να διαδέχεται το άλλο.
- Η οργανωτική δομή της ομάδας καθορίζεται κύρια από: το ιδεολογικό περιεχόμενο του στόχου και τις υποκειμενικές και αντικειμενικές συνθήκες.
- Σε κάθε κατάσταση συνάθροισης ατόμων για δημιουργία ομάδας κι όπου δεν υπάρχει καμία διάκριση, όλοι δηλαδή εμφανίζονται σαν ίσοι, υπάρχει πάντα το πρόβλημα της «αμφισβήτησης των ίσων από τους ίσους». Με άλλα λόγια, το κάθε μέλος της ομάδας –σαν ίσο με τα άλλα- τείνει να αμφισβητήσει ή να αμφισβητεί τη γνώμη, τις πράξεις, ακόμη και τη θέση των άλλων μελών και να προβάλει σαν καλύτερες και αποτελεσματικότερες για την ομάδα τις ανάλογες δικές του δυνατότητες. Αυτή η «αμφισβήτηση των ίσων» αμβλύνεται σε μεγάλο βαθμό με τον καταμερισμό της εργασίας, όπου το κάθε μέλος θα δραστηριοποιείται και θα είναι υπεύθυνο και υπόλογο έναντι της ομάδας, σε μια συγκεκριμένη δράση.
- Κάθε άτομο που γίνεται μέλος μιας ομάδας, αυτό το κάνει κυρίως από προσωπικά κίνητρα (γοήτρου, οικονομικά, συναισθηματικά, αδυναμίας αντιμετώπισης προσωπικών και γενικών προβλημάτων, συμμετοχής). Τα κίνητρα για ένα γενικό και υπερπροσωπικό σκοπό έρχονται δεύτερα κι αφού πρώτα έχει εξασφαλιστεί –από τα εχέγγυα που παρουσιάζει η ομάδα- ένα μίνιμουμ διοχέτευσης και ικανοποίησης των προσωπικών προβλημάτων.
- Όσο πιο πολύ δικαιώνει η ομάδα το άτομο σαν μια προσωπικότητα σε κίνηση, τόσο πιο πολύ το άτομο-μέλος αγωνίζεται για την ύπαρξη και επικράτηση της ομάδας. Η επιτυχία της ομάδας δίνει ΔΥΝΑΜΗ στο κάθε μέλος, εξάπτει την φαντασία και διογκώνει τις ικανότητες για όποια δράση, είτε προς δημιουργικούς οραματικούς στόχους, είτε καταστροφικούς που κι αυτοί βιώνονται ως οραματικοί αν εκφράζουν το λάϊφ μοτίβ της ομάδας, αν το mondus operandi είναι προέκταση του mondus vivendi.
----Τέλος, η κορύφωση της επιτυχίας μιας ομάδας είναι να φτάσει να εμπνέει τα μέλη της ως ΙΔΕΑ και να τα κάνει να αμιλλώνται-ανταγωνίζονται με φανατισμό άλλες υπάρχουσες ή μέλλουσες ομάδες-ΙΔΕΕΣ. ( Π.χ. αθλητικές ομάδες, πολιτικές, επιχειρηματικές, καλλιτεχνικές, ειρηνιστικές…)
Σαβ Ιαν 10, 2015 1:14 am από christos
Ημερολόγιο